Πανέμορφοι και γραφικοί παραδοσιακοί οικισμοί βρίσκονται “κρεμασμένοι” στις βουνοπλαγιές του Ολύμπου. Αποτελούν τουριστικό προορισμό, καλοκαίρι και χειμώνα ακόμη και για τους πιο απαιτητικούς επισκέπτες. Συνδυάζουν διακοπές σε καταπράσινα τοπία, με πολλές επιλογές σε διασκέδαση και δραστηριότητες. Πιο δημοφιλής είναι ο οικισμός του Παλαιού Παντελεήμονα. Εξίσου όμως πανέμορφοι είναι οι οικισμοί των Παλαιών Πόρων και της Παλαιάς Σκοτίνας, οι οποίοι διαθέτουν ξενώνες, παραδοσιακές ταβέρνες, πεντανόστιμα τοπικά προϊόντα και μαγευτική θέα, τόσο στον Όλυμπο όσο και στα παράλια του Θερμαϊκού.
Επιπλέον, η Παλαιά Λεπτοκαρυά στα νότια του Δήμου και η Παλαιά Βροντού στα βόρειά του, μπορεί να μην έχουν χαρακτηρισθεί ως παραδοσιακοί οικισμοί και να μη διαθέτουν χώρους φιλοξενίας και εστίασης, ωστόσο μπορεί κανείς να τους επισκεφθεί, προκειμένου να απολαύσει περιπάτους στη φύση αλλά και στην ιστορία αυτού του μαγευτικού τόπου.
Παραδοσιακός οικισμός Παλαιού Παντελεήμονα. Το μπαλκόνι του Ολύμπου.
Σε υψόμετρο 500 μέτρων, μόλις 100 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη και 400 χιλιόμετρα από την Αθήνα, ο Παλαιός Παντελεήμονας, σε μαγεύει με την πρώτη ματιά. Είναι χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός, καθώς αποτελεί ένα από τα καλύτερα δείγματα παραδοσιακής μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής στη βόρεια Ελλάδα. Πέτρινα σπίτια με κόκκινες κεραμιδοσκεπές, λιθόκτιστα καλντερίμια, η πλατεία με τα αιωνόβια πλατάνια, η αναπαλαιωμένη εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα που δεσπόζει στο κέντρο της, αποτελούν ένα κινηματογραφικό σκηνικό. Παλιά αρχοντικά και σπίτια αναπαλαιώθηκαν και μετατράπηκαν σε υπέροχους φιλόξενους ξενώνες, που εκτός από τις σύγχρονες ανέσεις, προσφέρουν την υπέροχη θέα στο Θερμαϊκό κόλπο, το Κάστρο του Πλαταμώνα και τις ακτές του Ολύμπου.
Η φυσική του ομορφιά, η φιλοξενία των κατοίκων, τα μοσχομυρωδάτα φαγητά, τα υπέροχα σπιτικά γλυκά, η ζεστή διαμονή στους παραδοσιακούς ξενώνες και η μικρή απόστασή του, τόσο από την Εθνική οδό – μόλις 6 χιλιόμετρα – όσο και από τα παράλια της Πιερίας, έχουν σκαρφαλώσει τον Παλαιό Παντελεήμονα στην πρώτη θέση της καρδιάς πολλών επισκεπτών.
(Περισσότερα για τον Π. Παντελεήμονα μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ)
Παραδοσιακός οικισμός Παλαιών Πόρων
Ένας καλά κρυμμένος θησαυρός του Ολύμπου είναι ο οικισμός των Παλαιών Πόρων. Αποτελεί ιδανικό προορισμό, για τους λάτρεις της φύσης, της ηρεμίας και της γαλήνης. Χτισμένος σε υψόμετρο 600 μέτρων, περιβάλλεται από καταπράσινο δάσος από μαύρη πεύκη, κουμαριές, πεύκα, πλατάνια, αγριοκαστανιές του Ολύμπου. Με πέτρινα σπίτια του 18ου αιώνα, λιθόστρωτα καλντερίμια, ξωκλήσια και εκπληκτική θέα, δεν μπορεί να αφήσει κανέναν επισκέπτη ασυγκίνητο.
Το 1976 οι κάτοικοι άρχισαν να εγκαταλείπουν την περιοχή, λόγω κατολισθήσεων και να κατεβαίνουν πιο νότια, δημιουργώντας τους Νέους Πόρους δίπλα στη θάλασσα. Οι Παλαιοί Πόροι άρχισαν να ερημώνουν, με λίγους μόνο κατοίκους να παραμένουν στην περιοχή. Ο τόπος απέκτησε ξανά ζωντάνια το 1995, με την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και τη λειτουργία της πρώτης ταβέρνας, στην πλατεία του χωριού, απέναντι από τη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.
Περπατώντας 2-3 χλμ μέσα στο δάσος, ο επισκέπτης βρίσκεται μπροστά σε δύο εκπληκτικά εκκλησάκια, των Αγίων Αποστόλων και της Ζωοδόχου Πηγής. Ανήμερα της Εορτής της Ζωοδόχου Πηγής, το πανηγύρι του οικισμού με παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια, συγκεντρώνει πλήθος κόσμου.
Παραδοσιακός οικισμός Παλαιάς Σκοτίνας
Είναι χτισμένη σε υψόμετρο περίπου 600 μέτρων στις νοτιοανατολικές πλαγιές του Ολύμπου. Απέχει περίπου 7χιλ. από τον παραδοσιακό οικισμό του Παλαιού Παντελεήμονα. Από τα πρώτα χρόνια ύπαρξης του χωριού, η σχέση του με την Ορθόδοξη Εκκλησία ήταν πάρα πολύ στενή. Από εδώ εξήλθαν πολλοί κληρικοί, σε σημείο να αποκτήσει το προσωνύμιο “Παπαδοχώρι. Από εδώ καταγόταν και ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Καλλίνικος (1800-1889), προτομή του οποίου υπάρχει στην κεντρική πλατεία του οικισμού. Η Παλαιά Σκοτίνα ήταν κεφαλοχώρι και αυτή η ευημερία της περιοχής, είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αξιόλογων μνημείων εκείνης της εποχής, που διατηρούνται μέχρι και σήμερα.
Σήμερα ως παραδοσιακός οικισμός διαθέτει ξενώνες, ταβέρνες, εστιατόρια και προσφέρεται για κάθε μορφή εναλλακτικού τουρισμού όπως ιππασία, ορειβασία, πεζοπορία, ορεινή ποδηλασία κ.ά.
Περισσότερα για την Άνω Σκοτίνα μπορείτε να δείτε ΕΔΩ
Παλαιά Λεπτοκαρυά
Πολύ κοντά στην ακτή και τον αρχαιολογικό τόπο των Λειβήθρων, ανάμεσα σε αιωνόβιο πλατανόδασος, η Παλιά Λεπτοκαρυά αποτελεί αφετηρία για διαδρομές μέσα στη φύση.
Είναι ο πρώτος οικισμός της σημερινής Λεπτοκαρυάς, η οποία βρίσκεται πλέον δίπλα στη θάλασσα. Ονομαζόταν “Λεφτοκαρυές” και ήταν κτισμένος στις υπώρειες του Ανατολικού Ολύμπου, μεταξύ των τοπωνυμίων Λούκι και Βλουκάνη, σε υψόμετρο γύρω στα 400 μ. πολύ κοντά στην περιοχή όπου ήταν κτισμένα τα Αρχαία Λείβηθρα.
Εδώ, ευδοκιμούσαν οι αγριολεπτοκαρυές ή φουντουκιές, από όπου και η ονομασία του οικισμού. Το τελικό όνομα αποφασίστηκε από επιτροπή στη Μακεδονία (το 1914), η οποία επέλεξε το όνομα Λευτοκαρυδιά, απορρίπτοντας το τοπωνύμιο Λείβηθρον, το οποίο παρέπεμπε στη Μυθολογία.
Στην Παλαιά Λεπτοκαρυά βρίσκεται ο κοιμητηριακός Ναός της Αγίας Τριάδας και ο ερειπωμένος Ναός του Αγίου Νικολάου.
Πλήθος κόσμου συγκεντρώνεται στην Παλαιά Λεπτοκαρυά, ανήμερα της εορτής της Ζωοδόχου Πηγής, την Παρασκευή μετά το Πάσχα, για να παρακολουθήσει το παραδοσιακό πανηγύρι με χορούς και τραγούδια της Μακεδονίας.
Εορταστικές εκδηλώσεις Ζωοδόχου Πηγής
Παλαιά Βροντού
Το χωριό ονομάσθηκε Βροντού περίπου το 18ο αιώνα, εξαιτίας της βροντής που κάνει το νερό του ρέματος της Αγίας Τριάδας, κατά το πέρασμά του από το χωριό. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή ονομάσθηκε έτσι από τον θόρυβο και τον βρόντο που κάνουν οι βράχοι, οι οποίοι πέφτουν κατά διαστήματα μέσα στο βαθύ ρέμα και μοιάζουν με τους θορύβους των κεραυνών. Εκεί βρίσκεται η ιστορική εκκλησία του Αγίου Νικολάου, η οποία αποτελεί κηρυγμένο διατηρητέο μνημείο.
(Περισσότερα για την Π. Βροντού μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ)
